Փաշինյանին կարող են Լեռնային Ղարաբաղի բանակցություններից հետ մղել

Ադրբեջանի ԱԳ նախարար Էլմար Մամեդյարովը Փարիզում բանակցություններ է վարել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների հետ: Ադրբեջանի ԱԳՆ մամլո քարտուղար Հիքմեթ Հաջիևը տեղեկացրել է, որ նախարարը Փարիզում համանախագահների հետ Լեռնային Ղարաբաղի խնդրի կարգավորման հարցը քննարկել է, իհարկե, Հայաստանում տեղի ունեցած իշխանափոխության լույսի ներքո: Հայաստանի նոր վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն իր առաջին այցը Լեռնային Ղարաբաղ կատարեց, որտեղ հայտարարեց, որ բանակցային գործընթացում Երևանի հետ պետք է մասնակցի և Ստեփանակերտը:Ադրբեջանում դա գնահատեցին «հայկական կողմի դիրքերի կոշտացում բանակցային գործընթացներում և միակողմանիորեն Արցախ Հանրապետության անկախությունը ճանաչելու ձգտում»: Բայց Փաշինյանը բոլոր դեպքերում այս փուլում հարցն այդպես չի դնում: Նա պարզապես հիշեցրեց, որ պետք է վերադառնալ նախկին բանաձևին և Ստեփանակերտը կոնֆլիկտի կողմ համարել: «Կոնֆլիկտի կողմ, բայց ոչ պետություն» ձևաչափում դրված հարցը ժամանակավոր, տեխնիկական բնույթ ունի: Առավելևս, որ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահ երկրները քանիցս հայտարարել են, որ «որոշակի փուլում» Ստեփանակերտի միացումը բանակցություններին անխուսափելի է: Իսկ եթե ավելի խորանանք, ինչպես օրերս հիշեցրեց ՌԴ միջնորդական առաքելության 1992-1996-ի ղեկավար, ՌԴ նախագահի լիազոր ներկայացուցիչ Լեռնային Ղարաբաղում Վլադիմիր Կազիմիրովը. «Ղարաբաղյան կոնֆլիկտը սկսվել է իբրև Ղարաբաղի ու Ադրբեջանի կոնֆլիկտ, և հենց ԼՂՀ իշխանությունների ընտրված ներկայացուցիչները պետք է պայմանավորվեն Բաքվի հետ խնդրի բովանդակային հարցերում» և «սկզբում հենց այդպես էր, հետո Հայաստանը ոտքի կանգնեց ի պաշտպանություն Ղարաբաղի»:

Եվ հետո` «Լեռնային Ղարաբաղի դուրս դուրս մղումը բանակցություններից կարծես տարերային էր, Ռոբերտ Քոչարյանի ու Հեյդար Ալիևի հանդիպումների շարքում, բայց համապատասխանում էր Բաքվի ծրագրերին: ԵԱՀԿ-ի անօգնականությունը տեսանելի է և այնտեղ, որ 21-րդ դարասկզբին հանուն բանակցային գործընթացը պահպանելու, զիջեցին Բաքվի պնդումներին և անտեսելով եռակողմ կոնֆլիկտի առանձնահատկությունը, սողացին երկկողմ կոնֆիգուրացիայի բանալ հուն»: Բանակցությունները մտան փակուղի: Հիմա Բաքուն, ծագած բանավեճը կառուցողական ստեղծագործական հուն տանելու փոխարեն հայտարարում է, որ Երևանն իբր «ինչ-որ նոր անիրական տարրերի ներմուծման ճանապարհով կարող է կործանել ամբողջ բանակցային գործընթացը»: Բայց փաստացի գործընթացն առանց այդ էլ կործանված է, թեպետ Ադրբեջանի ԱԳ նախարար Մամեդյարովը հայտարարում է, որ «Բաքուն հակված է սուբստանտիվ բանակցությունների` ուղղված Լեռնային Ղարաբաղի կոնֆլիկտի արագ կարգավորմանը»: Նա նաև պատրաստակամություն է հայտնել «որքան հնարավոր է շուտ սկսել ակտիվ բանակցությունները»: Նշանակու՞մ է դա վերադարձ նախկին բանակցային օրակարգին կամ Բաքուն պատրաստվում է անցնել ավելի կոնֆլիկտային իրավիճակի: Բոլորովին պարզ չէ, որովհետև միաժամանակ հնչում են և Ադրբեջանի ՊՆ նախարար, գեներալ-գնդապետ Զաքիր Հասանովի հայտարարությունները կոնֆլիկտը ուժային միջոցներով լուծելու պատրաստակամության մասին: Պարզաբանումներ կլինեն, երբ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահները կհանդիպեն ու բանակցություններ կվարեն Հայաստանի նոր ղեկավարության հետ հունիսին:

Սկզբնական կանխատեսումները, որ Փաշինյանի ու Հայաստանի նախկին ղեկավարության տեսակետների տարբերությունը ղարաբաղյան կոնֆլիկտի հարցում կարող է ձախողել բանակցությունները, առայժմ չեն իրականանում: Հայաստանի ԱԳՆ մամլո քարտուղար Տիգրան Բալայանը հայտարարեց, որ Երևանը նախ` «հավատարիմ է մնում Լեռնային Ղարաբաղի խնդրի բացառապես խաղաղ կարգավորմանը ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների շրջանակում` համանախագահ երկրների առաջարկների հիմքով»: Երկրորդ` «դրա համար անհրաժեշտ է կյանքի կոչել բարձր մակարդակում ձեռք բերված պայմանավորվածությունները 2016-ին Ադրբեջանի ձեռնարկած ապրիլյան ագրեսիայից հետո»: Բարձր մակարդակի հանդիպումներում այն ժամանակ պայմանավորվածություններ եղան նաև ԵԱՀԿ գործող նախագահի անձնական ներկայացուցիչ Անջեյ Կասպրշիկի խմբի իրավասությունների ընդլայնման և միջադեպերի հետաքննության մեխանիզմների ստեղծման մասին:

Այսինքն` Երևանը շարունակում է բանակցային նախկին օրակարգը և Հայաստանի ԱԳ նոր նախարար Զոհրաբ Մնացականյանը սկզբունքորեն պատրաստ է մոտ ժամանակներս հանդիպել և բանակցել իր ադրբեջանցի գործընկերոջ հետ: Ինտրիգը` ո՞վ է ներկարացնելու Երևանը բարձր մակարդակի բանակցություններում: Կամ վարչապետ Փաշինյանը, որ արդեն իր դիրքորոշումը նշել է այդ ուղղությամբ, կամ, որ նույնպես հնարավոր է, ՀՀ նախագահ Արմեն Սարգսյանը, ում կարող են փոխանցվել համապատասխան լիազորություններ: Դա չի բացառում, որ կարող է բարձրացվել բանակցություններին Ստեփանակերտի մասնակցության հարցը, հրապարակայնորեն հարցը քննարկվի ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ բանակցություններում և նախապատրաստվեն համապատասխան պայմաններ: Բոլոր դեպքերում` ինչ էլ լինի, Երևանը ձգտում է խուսափել բանակցությունների ձախողման մեղադրանքներից, որոնց ընթացքում կարող է հրապարակավ առաջարկել ինչ-որ նոր փոխզիջումային տարբերակներ, որպեսզի աստիճանաբար գործընթացի մեջ մտցնի Ստեփանակերտին: Առավելևս, որ հեղափոխությունից հետո Հայաստանի բարձրացած միջազգային վարկանիշի պայմաններում կարող է դիվանագիտական նախաձեռնությունը իր ձեռքը վերցնել և ամրապնդել դիրքերը: Հիմա մնում է սպասել, թե որքան ընկալունակ կլինի նոր գաղափարներին Մինսկի խումբը և ինչպես Բաքուն կարձագանքի, հատկապես հրադադարի ու շփման գծում վերահսկողության հարցերում, առաջարկների կազմման հերթականության և կատարման հերթականության մեջ: Հիմա ամեն ինչ հենց այդ հարթության վրա է: Իսկ Փաշինյանը կարող է խաղի մեջ մտնել ավելի ուշ և այլ հանգամանքներում:

Ստանիսլավ Տարասով, REGNUM

Հ.Գ. Իսկ ինչու՞ պիտի բանակցությունների լիազորությունը փոխանցվի նախագահ Արմեն Սարգսյանին: Որովհետև հայտնի չէ՞ Նիկոլ Փաշինյանը որքան կպաշտոնավարի և ե՞րբ հրաժարական կտա արտահերթ ընտրությունների համար: Այդ պարագայում շատ ավելի ճիշտ է բանակցությունները հետաձգել, որովհետև ստացվելու է բանակցություն հանուն բանակցության: Իվերջո` Հայաստանի ցանկացած իշխանության պարագայում Ադրբեջանը առաջադրում է նույն սկզբունքը` սուբստանտիվ բանակցություն, որ խոշոր հաշվով նշանակում է միայն տարածքային ամբողջականության սկզբունքի ընդունում` «օկուպացված» շրջանների հանձնում և հետո միայն քննարկում: Հայաստանը, օգտվելով ստեղծված նոր հնարավորություններից, պետք է առաջադրի նոր պայմաններ` իր «սուբստանտիվը»:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ